Hoe werkt je hoofd?

Het menselijk brein is fascinerend. Het is de hoofdcomputer van ons lijf. Alles wordt in ons brein geregeld: vaardigheden, keuzes, gevoelens en reflexen. Het brein heeft verschillende onderdelen. We bespreken er drie: reptielen brein, limbisch systeem en neo cortex.

Reptielenbrein

Het eerste brein dat werkelijk in de kern van onze hersenen zit. Het zorg voor instincten, voor de vecht-of vluchtreactie, je hormooncontrole, regeling van temperatuur, honger- en dorstgevoel, de voortplanting. Dit is het stukje brein wat het snelst reageert.

• Primitieve brein
• Oudste, snelste en meest eenvoudige brein
• Basaal gedrag gebaseerd op gewoonte en instinct
• Onbewuste processen en regulatie van het lichaam
• Hartslag, bloedruk, ademhaling, temperatuur
• Cruciaal voor overleving
• Vluchten-vechten-bevriezen

Zoogdierenbrein

Ook wel het limbisch deel van het brein genoemd. Dit brein is betrokken bij onbewust, instinctief gedrag, bij emoties en stemmingen en bij de lichamelijke reactie daarop. Maar ook bij de regulering van de emotionele reactie. Daarnaast is het betrokken bij leren en geheugenwerking. Het limbisch deel van het brein combineert “primitievere” hersenfuncties zoals instinctief gedrag met complexere hersenfuncties zoals het bijsturen van emotionele reacties.

• Emotionele brein
• Aanwezig bij alle dieren
• Basis emoties
• Amygdala gijzeling (verstoring van het angstcentrum in je brein)
• Genereert gevoelens ter ondersteuning van vluchten-vechten-bevriezen
• Irrationele automatische reacties
• pijn/plezier principe

Mensenbrein

De neocortex is vooral verantwoordelijk voor het bewust verwerken van informatie en stelt ons in staat om rationeel te redeneren. Het stuurt de hogere functies aan zoals denken, taal, ratio, analyse, logica, geheugen, remming van impulsen en onze creativiteit.

• Denkbrein, het jongst ontwikkelde brein
• Verantwoordelijk voor rationaliseren, logisch denken, intellect
• Hogere functies: taal, planning, redeneren, abstract denken
• Creativiteit en verbeelding
• Komt tot uiting in het IQ
• Impuls regulatie en remming
• Langzaam
• Dit deel wordt uitgeschakeld bij gevaar waarna de primitieve breindelen het overnemen

Onbewuste keuzes

Als jij denkt dat je altijd heel bewust keuzes maakt, dan moet ik je helaas teleurstellen. Alle mensen maken hun eerste keuze onbewust. Dat is omdat je limbisch systeem sneller reageert dan je neo cortex.
De meeste keuzes die je maakt zijn dus onbewust. Er is een verbinding tussen het raken, het emotionele systeem en het maken van de keuze. Impulsaankopen zijn daar een voorbeeld van. Stel je staat in de rij in de supermarkt, al je boodschappen liggen op de band en je oog valt op een chocoladereep, je pakt het gelijk en legt het bij je boodschappen. Maar je was net aan het diëten en die reep past helemaal niet in je nieuwe eetpatroon. Met je bewustzijn kan je je keuze terugroepen.

Wat doet stress met je brein?

Uit hersenonderzoek blijkt dat emotionele gebeurtenissen, hevige of langdurige stress kunnen leiden tot significante veranderingen in onze hersenen. Als wij ons bedreigd voelen of een schokkende gebeurtenis meemaken, dan sturen wij instinctief signalen uit naar anderen om ons te helpen.
Als er vervolgens niemand is die ons te hulp schiet of het gevaar blijft dreigen, dan treedt ons oudste brein in werking. Vervolgens reageren we op een primitieve manier van overleven op onze omgeving met reacties van: vluchten, vechten of als dat niet lukt bevriezen. Deze reacties worden gestuurd vanuit ons limbisch systeem of vanuit de hersenstam. Telkens als jij je bedreigd voelt, vindt er dus op onbewust niveau een stressreactie in je lichaam plaats.

Het 3 delig brein in het dagelijks leven

Wanneer je begrijpt dat je hersenen uit verschillende delen bestaan, dan kun je hier gerichter mee werken. Hoe beter de drie delen samenwerken, hoe beter je kan functioneren.
Als de link tussen je mensbrein en je reptielenbrein niet goed werkt, dan probeer je steeds met je verstand te beslissen wat je oerbrein (je intuitie) je wil zeggen. Je gevoelens zijn verdoofd en je neemt rationale beslissingen (mensbrein) die los staan van de emoties en ervaringen in je lichaam (zoogdierbrein). Dit kan leiden tot heel veel lichamelijke en psychische problemen.

Of je nu beter met stress en angsten wilt leren omgaan of je mindset of concentratie wilt verbeteren; alles begint met het overrulen van aangeleerde processen in het reptielenbrein.

Lees ook eens het blogbericht:

ADHD: het werkende brein

AD(H)D: Ons zenuwstelsel in balans